Vài năm trước, khái niệm logistics trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư hay còn gọi là “logistics 4.0” còn khá mơ hồ, nhưng đến nay đã định hình rõ hơn.
Việc áp dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong hoạt động logistics không còn xa lạ, thậm chí trở thành yếu tố quan trọng quyết định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp (DN).
Tại Việt Nam, ba năm gần đây được coi là giai đoạn đánh dấu những bước tiến đáng ghi nhận về ứng dụng CNTT trong logistics, thể hiện qua việc gia tăng các giải pháp ứng dụng cục bộ, nhất là sự xuất hiện giải pháp tổng thể có tính tích hợp hệ thống, ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Có thể kể ra bốn mảng ứng dụng chính các công nghệ mới: Thứ nhất, ứng dụng CNTT trong vận tải đường bộ với mục đích tối ưu hóa năng lực phương tiện, kiểm soát tuyến đường, lịch trình, thời gian cũng như nâng cao tỷ lệ lấp đầy xe hàng. Thứ hai, giải pháp tự động hóa kho hàng thương mại điện tử, giao hàng chặng cuối và chuyển phát nhanh. Thứ ba, một số DN sản xuất lớn đã áp dụng hệ thống điều hành kết hợp tự động hóa theo nguyên tắc sản xuất tinh gọn, hoạt động hiệu quả. Thứ tư, một số nhà bán lẻ trong nước đang triển khai ứng dụng kết hợp giữa hệ thống thông tin – tự động hóa – trí tuệ nhân tạo trong quản lý chuỗi cung ứng từ khâu thu mua tới phân phối đến người tiêu dùng.
Tuy nhiên, dù xu hướng ứng dụng CNTT có tăng, nhưng thực tế chưa nhiều DN logistics trong nước chịu đầu tư nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới trong hoạt động. Theo khảo sát, trình độ ứng dụng CNTT của DN logistics Việt Nam còn ở mức thấp, nhất là trong lĩnh vực vận tải đường bộ – hiện chiếm 80% thị phần vận tải nội địa. Ðây là một trong những yếu tố khiến cho DN Việt Nam khó có thể vận hành hiệu quả, tối ưu chi phí và cải thiện chất lượng dịch vụ. Thực tế, hầu hết DN Việt Nam chỉ đóng vai trò như những nhà cung cấp dịch vụ vệ tinh cho các DN logistics nước ngoài, như đảm nhận việc khai báo hải quan, cho thuê phương tiện vận tải, kho bãi,… Trong khi đó, nếu chỉ cung cấp các dịch vụ kho vận đơn giản, thuần túy mà không tích hợp chúng thành quá trình, chuỗi dịch vụ, người cung ứng dịch vụ khó có thể thỏa mãn khách hàng về mặt giảm chi phí cũng như tính đáp ứng nhanh. Chỉ với CNTT làm nền tảng cho dịch vụ logistics, các DN trong nước mới có thể cạnh tranh được với các DN logistics lớn trên thế giới đã có mặt tại Việt Nam.
Theo các chuyên gia, DN Việt Nam cần ý thức việc ứng dụng CNTT vào hoạt động logistics là một xu thế tất yếu, phải ứng dụng trong tất cả các khâu, chuỗi cung ứng dịch vụ, ngay cả với những công nghệ mới như block chain. Bản thân các DN cần chủ động hơn trong việc tiếp cận, đầu tư ứng dụng công nghệ mới để nâng cao năng lực, chất lượng dịch vụ, từ đó tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh thị trường được dự báo sẽ ngày càng gay gắt như hiện nay. Trong quá trình này, các DN logistics có thể hướng đến sự hợp tác với các công ty phần mềm để đặt hàng những ứng dụng chuyên biệt, qua đó có thể tận dụng tối đa hiệu quả của từng ứng dụng.
Báo Nhân dân